To jest Wieluń

Powiat wieluński leży na południowo-zachodnich krańcach województwa łódzkiego. Graniczy z czterema innymi powiatami województwa – wieruszowskim, sieradzkim, łaskim i pajęczańskim oraz z powiatami: kluczborskim i oleskim w województwie opolskim.

Na powiat wieluński składa się jedno miasto – siedziba powiatu Wieluń oraz 10 gmin z siedzibami w Białej, Czarnożyłach, Konopnicy, Mokrsku, Osjakowie, Ostrówku, Pątnowie, Skomlinie, Wieluniu i Wierzchlesie. Przez powiat wieluński biegną ważne szlaki komunikacyjne, w tym międzynarodowa droga E-67 z Warszawy do Wrocławia, drogi krajowe: nr 45 z Sieradza do Opola oraz nr 43 z Wielunia do Częstochowy.

Historia powiatu

Najstarsze ślady osadnictwa na terenie ziemi wieluńskiej pochodzą z X – IX tysiąclecia p.n.e. i zostały pozostawione przez wędrowne grupy łowców reniferów. W dawnych obozowiskach, położonych na terenie Kraszkowic, Krzeczowa, Tronin, Toporowa i Kamionu odkryto pozostałości szałasów, ognisk, narzędzi oraz kości. Z III – II tysiąclecia p.n.e. zachowały się pozostałości stałego osadnictwa o charakterze rolniczym. W niektórych z odkrytych dotąd osad – w tym w Strobinie i Walkowie – Kurnicy, odkryto śłady dawnych dymarek, pieców do wytopu żelaza, pochodzącego z bogatych na tych terenach zasobów rudy darniowej. Fakt znaczenia hutnictwa na tych terenach podkreśla nazwa najstarszej stolicy ziemi wieluńskiej.

To właśnie Ruda była pierwotnie stolicą średniowiecznej kasztelanii wieluńskiej, zanim jej siedzibę, w 1281 r. przeniesiono do Wielunia. Sam Wieluń, według legendy został założony w 1217 r. przez księcia wielkopolskiego Władysława Odonica. W czasach rozbicia dzielnicowego ziemia wieluńska przechodziłą z rąk do rąk, a jeden z władców, książę Władysław Opolczyk utworzył tu nawet Księstwo Wieluńskie z własną monetą – denarem wieluńskim. Na trwale ziemia wieluńska znalazła się w Koronie za czasów Władysława Jagiełły. W XVI – XVII stuleciu powiat wieluński należał do największych powiatów Wielkopolski.

W czasach zaborów teren powiatu wieluńskiego wchodził w skład Królestwa Polskiego a mieszkańcy powiatu uczestniczyli aktywnie w walkach narodowowyzwoleńczych, w tym szczególnie w powstaniu styczniowym. W początkach 1939 r. Wieluń był pierwszym miastem zbombardowanym przez samoloty niemieckie. Po II wojnie światowej powiat wieluński miał ten sam kształt co przed 1939 r.. W 1975 r. powiat zlikwidowano włączając jego ziemie w skład województwa sieradzkiego. Od 1 stycznia 1999 r. Wieluń znów stał się stolicą powiatu w granicach nowego województwa łódzkiego.

Ochrona przyrody

Południowo-wschodnią część powiatu wieluńskiego (oraz część sąsiednich powiatów, w tym powiatu pajęczańskiego) obejmuje Załęczański Park Krajobrazowy, utworzony w 1978 r. jako jeden z pierwszych tego typu parków w Polsce. Park ten obejmuje m.in. Wielki Łuk Warty – malowniczy przełom tej rzeki rozcinającej skały jurajskie Wyżyny Wieluńskiej, wapienne wzgórza ostańcowe oraz łańcuchy wzgórz morenowych. Na obszarze ZPK znajduje się bogactwo form krasowych, w tym ostańce i wychodnie skalne, jaskinie, studnie i kotły krasowe oraz ponory i wywierzyska.

Z kolei północne krańce powiatu leżą w granicach Parku Krajobrazowego Międzyrzecza Warty i Widawki, obejmującego koryto i dolinę rzeki Warty na odcinku od Konopnicy po Sieradz oraz dolne odcinki dolin Widawki i Grabi. W granicach powiatu wieluńskiego istnieją również rezerwaty przyrody „Hołda” oraz „Lasek Kurowski” w okolicach Skomlina. Ustanowiono tu również szereg pomników przyrody, z czego część na terenie wspomnianego wyżej Załęczańskiego Parku Krajobrazowego.

Główne atrakcje turystyczne

Do największych pozaprzyrodniczych atrakcji turystycznych powiatu wieluńskiego należą:

• pozostałości średniowiecznych murów obronnych z basztami i Bramą Krakowską w Wieluniu oraz zrekonstruwoane fundamenty tamtejszego kościoła farnego, zabytkowe zespoły kościelno – klasztorne oraz Muzeum Ziemi Wieluńskiej,
• romańskie świątynie w Rudzie i Krzyworzece,
• zespół kilkunastu drewnianych kościółków wznoszonych od XV stulecia w tzw. stylu wieluńskim, m.in. w Grębieniu, Gaszynie, Kadłubie, Popowicach i Naramicach.
• zabytkowe dwory wiejskie, w tym m.in. modrzewiowy dwór alkierzowy w Ożarowie, mieszczący Muzeum Wnętrz Dworskich.

Mieszkanie

Na bogatą bazę noclegową powiatu wieluńskiego składają się przede wszystkim ośrodki wczasowe i wypoczynkowe położone w dolnie Warty, w takich miejscowościach jak Drobnice, Krzeczów, Kamion, Konopnica, Toporów i Załęcze Wielkie. Przy ważnych drogach międzynarodowych i krajowych, w Dąbrowie Wieluńskiej, Osjakowie Sieńcu i Wieluniu, zlokalizowano motele i zajazdy, z bogatą ofertą gastronomiczną.

Bazę noclegową uzupełniają najliczniejsze spośród obiektów noclegowych – gospodarstwa agroturystyczne. Jak dotąd istnieją one w kilkunastu wsiach powiatu i skupione są w lokalnym stowarzyszeniu agroturystycznym z siedzibą w Osjakowie.

Szlaki turystyczne

Przez tereny powiatu wieluńskiego przebiega 7 szlaków turystycznych, w tym 4 szlaki piesze i 3 szlaki rowerowe o łącznej długości ponad 150 kilometrów. Najważniejszym i najdłuższym szlakiem powiatu jest znakowany na czerwono „Szlak Jury Wieluńskiej” prowadzący z Wielunia przez Załęczański Park Krajobrazowy (ZPK) do Działoszyna. Do największych atrakcji na jego trasie zaliczyć należy sam Wieluń, zabytkowe kościoły w Rudzie i Łaszewie Rządowym, stary młyn w Kępowiźnie a nade wszystko krajobrazy Załęczańskiego Łuku Warty.

Bardzo ciekawymi szlakami pieszymi są również: znakowany na żółto „Szlak Przełomu Warty przez Wyżynę Wieluńską”, niebieski „Szlak Rezerwatów Przyrody” oraz znakowany na czarno „Szlak Kurhanów Ksiązęcych”. Znakowane szlaki rowerowe na ziemi wieluńskiej wytyczono jak dotąd jedynie w obrębie Załęczańskiego Parku Krajobrazowego oraz jego otuliny. Są to: znakowany na niebiesko „Szlak Załęczańskim Łukiem Warty”, „Szlak Nadwarciańskich Krajobrazów” (znaki zielone) oraz „Szlak Przełomu Krzeczowskiego”. Szlaki te w całości lub części wiodą w rejonie tzw. Wielkiego Łuku Warty.